*भारताने पाच वर्षांनंतर दक्षिण आफ्रिकेत एकदिवसीय मालिका जिंकली, सॅमसनच्या शतकानंतर अर्शदीपचा कहर*

मुंबई (गुरुदत्त वाकदेकर) :

केएल राहुलच्या नेतृत्वाखाली भारतीय संघाने दक्षिण आफ्रिकेतील तीन सामन्यांची एकदिवसीय मालिका २-१ ने जिंकली आहे. गुरुवारी (२१ डिसेंबर) झालेल्या मालिकेतील तिसऱ्या आणि शेवटच्या सामन्यात त्यांनी यजमान संघाचा ७८ धावांनी पराभव केला. २०२२ मध्ये राहुलच्याच नेतृत्वाखाली संघाचा पराभव झाला होता. त्यावेळी दक्षिण आफ्रिकेने तिन्ही सामने जिंकले होते. राहुल कर्णधार असताना भारताने एक कसोटी सामनाही गमावला होता. त्या दौऱ्यात त्याच्या नेतृत्वाखाली टीम इंडियाने चार सामने गमावले. त्या कटू आठवणी विसरून राहुलने कर्णधार म्हणून शानदार पुनरागमन केले.

या सामन्यात दक्षिण आफ्रिकेचा कर्णधार एडन मार्करामने नाणेफेक जिंकून गोलंदाजी करण्याचा निर्णय घेतला. भारताने ५० षटकांत आठ विकेट गमावत २९६ धावा केल्या. प्रत्युत्तरात दक्षिण आफ्रिकेचा संघ ४५.५ षटकांत २१८ धावांवर आटोपला.

भारताने पाच वर्षांनंतर दक्षिण आफ्रिकेत एकदिवसीय मालिका जिंकली आहे. २०१८ मध्ये, विराट कोहलीच्या नेतृत्वाखाली टीम इंडियाने सहा सामन्यांची मालिका ५-१ अशी जिंकण्यात यश मिळवले होते. दक्षिण आफ्रिकेत एकदिवसीय मालिका जिंकणारा राहुल भारताचा दुसरा कर्णधार ठरला. टीम इंडियाने तिथे १९९२, २००६,२०११, २०१३ आणि २०२२ मध्ये मालिका गमावली आहे. पार्ल येथील बोलंड पार्क येथे भारताने प्रथमच दक्षिण आफ्रिकेविरुद्ध एकदिवसीय सामना जिंकला. याआधी २०२२ मध्ये त्यांना दोन सामन्यांत पराभवाला सामोरे जावे लागले होते.

दक्षिण आफ्रिकेकडून टोनी डी जोर्जीने सर्वाधिक ८१ धावा केल्या. त्याने शेवटच्या सामन्यात शतक झळकावून संघाला विजयाकडे नेले होते. यावेळी त्याला तसे करता आले नाही. कर्णधार एडन मार्करामने ३६ धावा केल्या. हेन्रिक क्लासेनने २१, रीझा हेंड्रिक्सने १९, ब्युरेन हेंड्रिक्सने १८ आणि केशव महाराजने १० धावा केल्या. रॅसी व्हॅन डर डुसेन आणि लिझाद विल्यमसन यांना प्रत्येकी दोनच धावा करता आल्या. विआन मुल्डरने एक धाव तर नांद्रे बर्गरने एक धाव घेत नाबाद राहिला. भारताकडून अर्शदीप सिंगने चार विकेट घेतल्या. या मालिकेत त्याने एकूण नऊ विकेट घेतल्या. आवेश खान आणि वॉशिंग्टन सुंदर यांना प्रत्येकी दोन यश मिळाले. मुकेश कुमार आणि अक्षर पटेल यांनी प्रत्येकी एक विकेट घेतली.

भारताचा यष्टीरक्षक फलंदाज संजू सॅमसनने सुरुवातीच्या धक्क्यांनंतर संघाचा डाव सांभाळला आणि आंतरराष्ट्रीय कारकिर्दीत प्रथमच शतक झळकावले. संजूने १०८ धावांच्या खेळीत ११४ चेंडूत सहा चौकार आणि तीन षटकार ठोकले. संजूने २०२१ मध्ये पहिला एकदिवसीय सामना खेळला होता आणि त्याने आतापर्यंत १६ एकदिवसीय सामने खेळले आहेत. संजूने कर्णधार केएल राहुलसोबत तिसऱ्या विकेटसाठी ५२ धावांची आणि चौथ्या विकेटसाठी तिलक वर्मासोबत ११६ धावांची महत्त्वपूर्ण भागीदारी केली.

तिलकनेही एकदिवसीय कारकिर्दीत पहिल्यांदाच अर्धशतक झळकावले. त्याने ७७ चेंडूत पाच चौकार आणि एक षटकार मारत ५२ धावा केल्या. त्याच्याशिवाय अलीगडच्या रिंकू सिंगनेही उपयुक्त खेळी केली. त्याने ३८ धावांच्या खेळीत २७ चेंडू खेळले आणि ३ चौकार आणि २ षटकार मारले.

मध्य प्रदेशचा फलंदाज रजत पाटीदारने आंतरराष्ट्रीय क्रिकेटमध्ये पदार्पण केले. दुसऱ्या एकदिवसीय सामन्यात क्षेत्ररक्षण करताना ऋतुराज गायकवाडला झालेल्या बोटाच्या दुखापतीतून सावरता आले नाही, त्यामुळे तो तिसऱ्या सामन्यात खेळू शकला नाही. कुलदीप यादवच्या जागी वॉशिंग्टन सुंदरला संधी देण्यात आली.

भारतीय सलामीची जोडी सलग तिसऱ्या सामन्यात फ्लॉप ठरली. ३२ धावांच्या सांघिक धावसंख्येसह बर्गरने (२/६४) पाटीदारला (२२) त्रिफळाचीत केले. त्यानंतर संघाच्या ४९ धावा असताना साई सुदर्शन (१०) देखील बेउरानच्या (३/६३) चेंडूवर पायचीत झाला. सुरुवातीच्या धक्क्यांनंतर कर्णधार केएल राहुलने संजूला साथ दिली. राहुलला एक दीर्घ डाव खेळेल असे वाटत होते, पण २१ धावांच्या वैयक्तिक धावसंख्येवर मुल्डरने (१/३६) त्याला बाद केले.

त्यानंतर संजू आणि तिलक यांनी डाव सावरण्यास सुरुवात केली. मार्करामच्या चेंडूवर तिलकने षटकार ठोकला. त्यानंतर बर्गरच्या चेंडूवर चौकार मारून ७५ चेंडूंत आपले अर्धशतक पूर्ण केले. मात्र, त्यानंतर पुढच्याच षटकात तो केशव महाराजच्या (१/३७) चेंडूवर मुल्डरकरवी झेलबाद झाला. एकेकाळी तिलक ३८ चेंडूत ९ धावांवर खेळत होते, पण पुढच्या ३९ चेंडूत त्यांनी झटपट ४३ धावा केल्या.

खेळपट्टीवर येताच रिंकूने वेगाने खेळायला सुरुवात केली. त्याने महाराजच्या षटकात एक चौकार आणि बर्गरच्या षटकात एक षटकार मारला. दरम्यान, महाराजच्या चेंडूवर धाव घेत संजूने ११० चेंडूत आपले शतक पूर्ण केले. मात्र, षटकार मारण्याच्या प्रयत्नात लिझार्ड विल्यम्सच्या (१/७१) चेंडूवर तो बाद झाला. डावाच्या शेवटच्या षटकात रिंकूने बर्गरच्या पहिल्या दोन चेंडूंवर एक चौकार आणि एक षटकार खेचून भारताच्या ३००चा टप्पा ओलांडण्याच्या आशा उंचावल्या होत्या, मात्र तिसऱ्या चेंडूवर तो सीमारेषेजवळ रिझाच्या गोलंदाजीवर झेलबाद झाला. रिंकू सिंग (३८ धावा) आणि वॉशिंग्टन सुंदर (१४ धावा) यांनी भारताचा डाव २९० धावांच्या पुढे नेला.

संजू सॅमसनला सामनावीर तर अर्शदीप सिंगला मालिकावीर पुरस्काराने गौरविण्यात आले. २६ डिसेंबर पासून दोन्ही संघाच्या दरम्यान २ सामन्यांची कसोटी मालिका सुरू होणार आहे.