*जागतिक साहित्य कला व्यक्तित्व विकास मंचच्या सन्माननीय सदस्या ज्येष्ठ लेखिका कवयित्री पल्लवी उमेश लिखित अप्रतिम लेख*

*गुरुपौर्णिमा🙏🙏*

“गुरुर्ब्रम्हा गुरुर्विष्णु गुरुर्देवो महेश्वरः।
गुरु साक्षात परब्रम्ह तस्मै श्री गुरवे नमः॥ ”

गुरु म्हणजेच ब्रह्मा, गुरु म्हणजेच विष्णू,आणि गुरु म्हणजेच महादेव आहेत.गुरु हेच साक्षात परब्रह्मच आहेत.अशा श्रीगुरुंना माझा नमस्कार असो!

आषाढ शुद्ध पौर्णिमा हा दिवस ‘गुरुपौर्णिमा’ म्हणून स्वीकारला आहे. या दिवसाला “व्यास पौर्णिमा” देखील म्हणतात. कारण हा दिवस महाभारताचे मुख्य रचयिता श्री महर्षी व्यास यांचा जन्म दिवस आहे. श्री महर्षी व्यासांनी वेदाचे चार भाग, सहा शास्त्रे, अठरा पुराणांच्या रचना करून मानवी जीवनाला संपन्न केले आहे. म्हणून यांना ‘वेद व्यास ऋषी’ ही म्हणले जाते. या सर्व वेदां मधून भगवंताचे गुणगान, त्यांचे यशगान करीत मनुष्याला जीवन जगण्याचे मार्गदर्शन केले आहे. यांना आद्यगुरु मानले जाते. म्हणून त्यांच्या या अद्वितीय कार्याची कृतज्ञता म्हणून भारतीय पूर्व ऋषींनी व्यासांचे पूजन या दिनी केल्यामुळे या दिवसाला ‘व्यास पौर्णिमा’ अथवा ‘’गुरुपौर्णिमा’ असे म्हणतात.

आपल्या जीवनात गुरुंचे स्थान सर्वश्रेष्ठ मानले आहे. आपल्याला उत्तम आणि निस्वार्थी ज्ञान आणि मार्गदर्शन करणारा हा आपला गुरु असतो. जन्मतः आपल्याला पहिला गुरु प्राप्त होतो तो मातेच्या रुपात….
“आई माझा गुरु
आई कल्पतरू…”
अशी आईची महती आपण गात असतो..त्यांनतर आई बरोबर आपले पालनपोषण,जबाबदारी घेणारे आपले दुसरे गुरु म्हणजे आपले वडील.
“पितृ देवो भव!”
म्हणून आपण त्यांची पूजा करतो..8 व्या वर्षी गुरुगृही जाताना मुंज हा वैदिक विधी केला जातो, त्यावेळी वडीलच मुलाला कानात गुरु मंत्र सांगून गुरुगृही (आश्रम) पाठवतात. पुढे गुरू हाच मुलाचा पथदर्शक असतो.आज आपण गुरुगृही न जाता शाळेत जातो . पुढचे शिक्षण घेण्यासाठी. त्यावेळी शिक्षक हे आपले तिसरे गुरू भेटतात,जे ज्ञानार्जन करून आपल्याला जीवन विषयक आवश्यक गोष्टी शिकवतात..
अशा प्रकारे जन्मापासून आपल्याला गुरु हे भेटत असतात..शाळेत गेल्यानंतर तिथून पुढे पावलोपावली विविध क्षेत्रातील गुरूंची भेट होत जाते. मग मित्राच्या रुपात नाहीतर कलेच्या क्षेत्रात ही गुरू भेटतात.अशा या गुरूंना आपण पूर्वी ऋषीमुनी देत होते तशी गुरुदक्षिणा नाही देऊ शकत ,तर त्यांच्या विषयी कृतज्ञता व्यक्त करतो, तो हा दिवस.
गुरुपौर्णिमा ही सद्गुरूंची पौर्णिमा मानली जाते. पौर्णिमा म्हणजे प्रकाश. गुरु शिष्याला ज्ञान देतात. तो ज्ञानाचा प्रकाश आपल्या पर्यंत पोहोचावा, म्हणून गुरूची प्रार्थना करावयाची, तो हा दिवस होय.
गुरूंच्या प्रती आपली भावना शुद्ध हवी.समर्पणाची हवी.गुरूंवर पूर्ण श्रद्धा हवी,तर पुढची ज्ञानाची कवाडे आपोआप उघडत जातात.आपल्याला समृद्ध करून सोडतात.
गुरु म्हणजे ज्ञानाचा सागर आहे. जलाशयात पाणी विपुल आहे, परंतु घटाने-घागरीने आपली मान खाली केल्याशिवाय म्हणजे विनम्र झाल्याशिवाय पाणी मिळू शकत नाही. त्याप्रमाणे गुरूजवळ शिष्याने नम्र झाल्याविना त्याला ज्ञान प्राप्त होणार नाही, हे सर्वांनी लक्षात ठेवावे.नम्रतेने जे मिळू शकते,ते ताठपणाने माणूस क्षणात गमावू शकतो.
गुरुपौर्णिमेच्या दिवशी गुरूंची आद्ययावत पूजा करण्याची प्रथा आहे.यादिवशी प्रथम

‘ओम नमोस्तुते व्यास, विशाल बुद्धे’

ही श्री व्यास महर्षींची प्रार्थना करून, त्यांना प्रथम वंदन करण्याचा प्रघात आहे, परंपरा आहे. आपण ज्यांच्याकडून विद्या प्राप्त करतो, मिळवतो, त्याच विद्येच्या बळावर आपण सर्वांचा उद्धार करीत असतो. अशा या गुरूंना मान देणे, आदराने कृतज्ञता व्यक्त करणे हे आपले आद्य कर्तव्य होय. महर्षी व्यासांपासून अशी प्रथा रूढ झाली, ती आजमितीपर्यंत.

“सद्गुरूवांचूनी संसारी तारक।
नसेचि निष्ट्नक आन कोण्ही।
इंद्र चंद्र देव ब्रह्मादि करुनी।
संशयाची श्रेणी छेदिता ना।।”…..

या श्लोकात संत ज्ञानेश्वरांनी आपले गुरू श्रीनिवृत्तीनाथ यांच्या विषयी कृतद्न्यता व्यक्त करताना म्हणतात,की एका सद्गुरुशिवाय संसारसागरातून बाहेर काढणारा दुसरा कोणीही नाही. त्याच्या बळावरच भवसागर ओलांडता येतो असे श्री ज्ञानेश्वर महाराज म्हणतात.पुढे म्हणतात इंद्र,चंद्र,काय पण ब्राह्मदेवही जीवाच्या मनातील संशय दूर करू शकत नाही. ज्ञानेश्वर महाराज पुढे म्हणतात…..

“उघडे परब्रह्म सद्गुरुची मूर्ति।
पुरविती आर्ती शिष्याचिया।
वंचना करिती जन दुष्ट नष्ट।
मुख्य श्रेष्ठ श्रेष्ठ वंदिताती।
ज्ञानदेव म्हणे गुरूचा मी दास।
नेणें साधनास आन काही।।”….

प्रत्यक्ष परब्रह्माची मूर्ती असलेल्या सद्गुरुंमुळे मात्रसाधक शिष्य आपली इच्छा पूर्ण करू शकतात.इथे ज्ञानदेवांनी सद्गुरू आणि प्रत्यक्ष परमात्मा यांचे अद्वैत कल्पून सद्शिष्याला त्याच्या इच्छेप्रमाणे फळ देतात असे म्हटले आहे.पुढे म्हणतात,दुर्देव असे की अशा परब्रह्माची निंदा करणारे ही लोक आहेत.पण काही मुख्य श्रेष्ठ अधिकारी लोक असतात,ते मात्र त्यांना नम्रपणाने सतत वंदनच करीत असतात.
श्री ज्ञानेश्वर महाराजांना श्री निवृत्तीनाथ सद्गुरूंचे महानत्व मान्य असल्यामुळे ते सद्गुरुंच्या दास्यत्वात सतत मग्न असत. सद्गुरू भक्ती हे परमार्थाचे जन्मस्थान मानत.
सद्गुरू हे आपल्याला ज्ञानाच्या अंधकारातून ,ज्ञान प्रकाशाच्या वाटेकडे घेऊन जात असतात..
आज आपण बघतो आपल्या देशात रामायण-महाभारत काळापासून गुरु-शिष्य परंपरा चालत आली आहे. आज गुरू- शिष्यांच्या असंख्य जोड्या असलेल्या आपल्याला दिसतात.मी म्हणते की, भगवंताच्या आशीर्वादानेच आपली सदगुरुंशी भेट होते व सदगुरुंकडे नाम मिळाल्यानंतरच ईश्वराच्या व्यापक स्वरूपाची महती कळते.

सदगुरुंना जे शरण जातात त्यांचा कार्यभार सदगुरु उचलतात. त्यांच्या मागे-पुढे उभे राहून ते सत्तारूपाने त्यांना मदत करतात. सद्गुरु नावाड्याचे काम करतात. आपली जीवनरूपी नौका योग्य दिशेला घेऊन जातात.

म्हणून शेवटी एवढेच म्हणावेसे वाटते,

“गुरु बिन ज्ञान , कहा से लावू”…..हेच खरे आहे.
“श्रीसद्गुरू नमो नमः ।”

———————————————
© पल्लवी उमेश
जयसिंगपूर, जिल्हा. कोल्हापूर.
मोबा. 9823735570

.______________________________

*संवाद मिडिया* Advt

*💐प्रवेश ! प्रवेश !! प्रवेश !!!*💐
(शैक्षणिक वर्ष 2024-25)
========================
*12वी science* Regular batch
subject
*Physics, Chemistry*
*Maths, Biology*
*1 एप्रिल 2024 पासून सुरू झाली आहे*
Batch timing..
*सकाळी 8.30 ते 11.30*
*दुपारी 1.30 ते 4.30*

For 11th,12th *Special Batch*
*Maths / biology*
Timing 6 pm
========================
*12वी commerce* Regular batch
Subject
*Account, MCVC, Maths English*
*1 एप्रिल 2024 पासून सुरू झाली आहे*
Btach timing
*सकाळी 9 वाजता*
*दुपारी 1.30 वाजता*
========================
*10वी ( मराठी / सेमी / इंग्लिश मिडीयम )*
Subject
*Maths, Science*
*English, Sanskrit*
बॅच सुरू.. *18 एप्रिल 2024 पासून*
========================
*इ 8वी आणि 9वी*
( मराठी / सेमी / इंग्लिश मिडीयम )
Subject
*Maths, Science, English, Sanskrit*
बॅच सुरू..*10 जून पासून सुरू*
========================
*11वी* ( Science / Commerce ) मध्ये प्रवेश घेणाऱ्या विद्यार्थ्यांसाठी..
(*Sci* Physics, Chemistry
Maths, Biology)
(*Com* Account, MCVC, Maths, English)
बॅच *24 जून पासून सुरू*

========================
*MHT -CET बॅच*
========================

🌹 *यश सिद्धी कोचिंग क्लासेस सायन्स अँड कॉमर्स अकॅडमी* 🌹
शिर्के प्लाझा, कलेक्टर ऑफिस समोर, जयस्तंभ, रत्नागिरी.
संपर्क.. *श्री तेंडुलकर सर*
*9421141980*
*ऑफिस 9422896719*

*Advt 
———————————————-
*संवाद मीडिया*
*वेबसाईट* : https://sanwadmedia.com/
*फेसबुक* : https://facebook.com/Snvadmedia
*चॅनेल* :https://youtube.com/c/sanvadmedia
=========================
*📱जाहिरात व बातम्यासाठी संपर्क*
*9421234663*