*ज्येष्ठ लेखक कवी श्री श्रीकांत धारकर लिखित अप्रतिम लेख*

*मर्मबंध*

मनुष्याच्या आयुष्यात काही नातेसंबंध,..काही आठवणी,… काही अनुभव …असे असतात की जे काळाच्या ओघातही विसरता येत नाहीत. हेच ते “मर्मबंध” — अंतःकरणाशी जपलेले, साठवलेले आणि काळजीपूर्वक सांभाळलेले भावविश्व… ‘मर्म’ म्हणजे अंतर्मनातील गूढ भाव, तर ‘बंध’ म्हणजे त्या भावनांशी, माणसांशी किंवा आठवणींशी ..जोडलेले नातं. म्हणूनच मर्मबंध म्हणजे मनाच्या गाभ्यात कायमचं जपलेलं प्रेम, आपुलकी, आणि ओढ…

बालपणातील आई-वडिलांचे मायेचे हात,… शाळेतील पहिला मित्र,.. पावसात भिजलेली पहिली मजा,.. किंवा एखाद्या व्यक्तीची सहज केलेली मदत — या सगळ्या गोष्टी माणसाच्या मनात कायमच्या घर करून राहतात त्या मनाच्य कप्पत साठवल्या जातात. काळ पुढे सरकत जातो, परिस्थिती बदलते, पण त्या आठवणींचा सुगंध कधीच हरवत नाही. हाच सुगंध म्हणजे आपल्या भावनिक आयुष्याचा गाभा — मर्मबंध.

माणूस कितीही यशस्वी झाला, संपत्ती आणि मान .. मरातब… मिळवला तरी… त्याला जेव्हा एकांत मिळतो तेव्हा तो या मर्मबंधाकडे परत फिरतो. त्याच्या मनात जुन्या ओळखींचे, नात्यांचे धागे पुन्हा हलकेसे झंकारतात… काही वेळा या आठवणींचा ओलावा डोळ्यांत उतरतो, तर काही वेळा त्या प्रेरणेचे रूप धारण करतात. जीवनात पुढे जाण्याची ताकद या मर्मबंधातूनच मिळते….

मर्मबंध म्हणजे केवळ भावनांची ओल नव्हे, तर तो एक संस्कारांचा साठा असतो… आई-वडिलांची शिकवण, गुरूंचे मार्गदर्शन, मित्रांची सोबत, बहिण भावाच प्रेम आणि समाजाने दिलेली मूल्यं — हे सगळं या बंधात सामावलेलं असतं. यामुळेच माणूस स्वतःच्या मूळाशी जोडलेला राहतो, तो कितीही आधुनिक झाला तरी..

आजच्या वेगवान, डिजिटल युगात नाती क्षणभंगुर झाली.. आहेत. संवादासाठी कोणाजवळ वेळ च नाही, भावना इमोजीत बंदिस्त झाल्या आहेत. अशा काळात मर्मबंध जपणं म्हणजे आत्म्याशी नातं जपणं आहे. हे मर्मबंधच आपल्याला मानवी ठेवतात, संवेदनशील ठेवतात…

म्हणूनच, आपल्या आयुष्यातील हे मर्मबंध जपणे आवश्यक आहे — एखादं पत्र जपून ठेवणं, एखाद्या जुन्या मित्राशी संपर्क ठेवणं, किंवा कुटुंबासोबत काही क्षण मनापासून घालवणं — या छोट्या कृतींमधून आपण आपल्या भावविश्वाचं पोषण करतो.

शेवटी, माणूस कितीही पुढे गेला तरी त्याच्या मनाच्या एका कोपऱ्यात प्रेम, आपुलकी, कृतज्ञता, आणि आठवणींचा खजिना सुरक्षित असतो. हाच खजिना म्हणजेच त्याचा खरा मर्मबंध — जीवनाला अर्थ देणारा, आत्म्याला शांतता देणारा आणि अस्तित्वाला दिशा दाखवणारा…

श्रीकांत धारकर

बुलडाणा