वेंगुर्ला : मातोंड पेंडूर येथील स्वयंभू व जागृत देवस्थान म्हणून प्रसिद्ध असलेल्या श्री देव घोडेमुख देवस्थानाचा वार्षिक जत्रोत्सव मंगळवार, २५ नोव्हेंबर रोजी मोठ्या भक्तिभावात साजरा होत आहे. ही जत्रा परिसरात ‘कोब्यांची जत्रा’ म्हणूनही प्रसिद्ध आहे.
या निमित्ताने सकाळपासून केळी ठेवणे, नवस फेडणे आणि नवस बोलणे यांसारख्या धार्मिक विधींना प्रारंभ होणार आहे. दक्षिण कोकणातील प्रसिद्ध देवस्थानांपैकी एक असलेल्या या ठिकाणी शिवमार्तंडेश्वराचे वस्तीस्थान आहे, अशी ग्रामस्थांची श्रद्धा आहे. ३६० चाळ्यांचा अधिपती व भूत-पिशाच्च गणांचा नायक म्हणून घोडेमुख देव ओळखला जातो.
नवसाला पावणारा देव म्हणून या देवस्थानाची ख्याती सर्वदूर पसरली आहे. शरीरातील कोणत्याही अवयवाचे दुखणे बरे व्हावे म्हणून भाविक येथे नवस बोलतात आणि तो फेडताना त्या अवयवाच्या मातीची प्रतिकृती देवाला वाहतात. देशभरातून भाविक या देवाच्या चरणी नवस बोलण्यासाठी येतात.
दिवाळीच्या दिवशी देव मातोंड येथील ग्रामदैवत श्री देवी सातेरी मंदिरात मांजरी बसतो, त्यानंतर सलग तीन दिवस जागर होतो. चौथ्या किंवा पाचव्या दिवशी म्हणजेच घोडेमुख जत्रोत्सवाच्या दिवशी, गावकरी व मानकरी सातेरी मंदिरात एकत्र येऊन मेळेकरी भूतनाथ व पावणाई देवतांना उपार देतात. त्यानंतर गावचा कोंब्याचा मान चाळ्यांना दिला जातो.
विविध धार्मिक विधींनंतर सायंकाळी सुमारे सहा वाजता मेळेकरी भूतनाथ व पावणाई अवसारासह खाली येऊन सातेरी मंदिराकडे मार्गस्थ होतात, आणि या पारंपरिक जत्रोत्सवाची सांगता होते.
