*’एक देश, एक निवडणूक’ साठी जेपीसीची स्थापना*
*२१ सदस्यांच्या समितीचे चौधरी अध्यक्ष*
मुंबई (गुरुदत्त वाकदेकर) :
‘एक देश, एक निवडणुक’ साठी संयुक्त संसदीय समितीची (जेपीसी) स्थापना करण्यात आली आहे. ३१ सदस्यीय जेपीसीमध्ये अनुराव ठाकुर आणि प्रियांका गांधी या खासदारांचा समावेश करण्यात आला आहे. या समितीचे अध्यक्ष भाजपचे संसदपटू पीपी चौधरी असतील. ‘एक देश, एक निवडणुक’ विधेयक लोकसभेत मंजूर झाले आहे. आता ते संयुक्त संसदीय समितीकडे (जेपीसी) पाठवण्यात आले आहे.
जेपीसीच्या शिफारशी मिळाल्यानंतर ते संसदेत मंजूर करून घेण्याचे नरेंद्र मोदी सरकारचे पुढील आव्हान असेल. ‘एक देश, एक निवडणुक’शी संबंधित विधेयक हे घटना दुरुस्ती विधेयक असल्याने लोकसभा आणि राज्यसभेत हे विधेयक मंजूर करण्यासाठी विशेष बहुमताची आवश्यकता असेल. कलम ३६८(२) अन्वये, घटनादुरुस्तीसाठी विशेष बहुमत आवश्यक आहे. याचा अर्थ असा की प्रत्येक सभागृहात, म्हणजे लोकसभा आणि राज्यसभेत उपस्थित असलेल्या आणि मतदान करणाऱ्या सदस्यांच्या दोन तृतीयांश बहुमताने विधेयक मंजूर करावे लागेल.
या विधेयकाने भारताची संघराज्य संरचना, संविधानाची मूलभूत रचना आणि लोकशाहीची तत्त्वे यावर मोठ्या प्रमाणावर कायदेशीर आणि घटनात्मक वादविवाद सुरू केले आहेत. लोकसभेबरोबरच राज्यांच्या विधानसभांच्या निवडणुका घेतल्याने राज्यांच्या स्वायत्ततेवर परिणाम होईल आणि सत्तेच्या केंद्रीकरणाची परिस्थिती निर्माण होईल, असे विरोधकांचे म्हणणे आहे. या प्रस्तावाचा राज्यघटनेच्या मूलभूत वैशिष्ट्यांवर, जसे की फेडरल संरचना आणि लोकशाही प्रतिनिधित्वावर परिणाम होतो का, याकडेही कायदेतज्ज्ञांचे लक्ष आहे.
काँग्रेस या विधेयकाला संविधानाच्या मूलभूत रचनेवर हल्ला मानते. हे विधेयक म्हणजे देशात ‘हुकूमशाही’ आणण्याचा भारतीय जनता पक्षाचा प्रयत्न असल्याचे विरोधी पक्षनेत्यांनी सांगितले. काँग्रेस नेत्या आणि वायनाडच्या खासदार प्रियांका गांधी यांनी हे विधेयक असंवैधानिक म्हटलं आहे. ते म्हणाले, ‘ही विधेयके घटनाबाह्य आहेत. हे आपल्या राष्ट्राच्या संघराज्याच्या विरोधात आहे. आमचा या विधेयकाला विरोध आहे.
*जेपीसीमध्ये कोण कोण आहेत?*
१. पी.पी. चौधरी (भाजप)
२. डॉ. सीएम रमेश (भाजप)
३. बन्सुरी स्वराज (भाजप)
४. परशोत्तमभाई रुपाला (भाजप)
५. अनुराग सिंग ठाकूर (भाजप)
६. विष्णू दयाल राम (भाजप)
७. भर्तृहरि महताब (भाजप)
८. डॉ. संबित पात्रा (भाजप)
९. अनिल बलूनी (भाजप)
१०. विष्णू दत्त शर्मा (भाजप)
११. प्रियांका गांधी वाड्रा (काँग्रेस)
१२. मनीष तिवारी (काँग्रेस)
१३. सुखदेव भगत (काँग्रेस)
१४. धर्मेंद्र यादव (समाजवादी पक्ष)
१५. कल्याण बॅनर्जी (टीएमसी)
१६. टी.एम. सेल्वागणपति (डीएमके)
१७. जीएम हरीश बालयोगी (टीडीपी)
१८. सुप्रिया सुळे (राष्ट्रवादी-शरद पवार)
१९. डॉ.श्रीकांत एकनाथ शिंदे (शिवसेना)
२०. चंदन चौहान (आरएलडी)
२१. बालाशोवरी वल्लभनेनी (जनसेना पार्टी)
