मुंबई (गुरुदत्त वाकदेकर) :

मुंबई आणि ठाण्यातील राजकीय नेत्यांनी निवडणुकीपूर्वी तरुण मतदारांना आकर्षित करण्यासाठी दहीहंडी या धार्मिक सणाचा व्यासपीठ म्हणून वापर केला. मुख्यमंत्री एकनाथ शिंदे, उपमुख्यमंत्री देवेंद्र फडणवीस आणि शिवसेनेचे आदित्य ठाकरे यांनी विविध दहीहंडी स्थळांना भेटी देऊन पक्षाचा प्रचार आणि प्रसार असलेली भाषणे दिली. सत्ताधारी आणि विरोधी पक्षांनी मोठ्या प्रमाणावर कार्यक्रमांचे आयोजन केले होते.

निवडणुकीपूर्वी मतांचा जोगवा मागण्यासाठी गुरुवारी ‘दहीहंडी’ या धार्मिक उत्सवाचे राजकीय गर्दी जमवण्याच्या कार्यक्रमात रूपांतर झाले. तरुण मतदारांना आकर्षित करण्यासाठी सत्ताधारी आणि विरोधी आघाडीतील नेत्यांनी मुंबई आणि ठाणे लगतच्या दहीहंडी स्थळांचा राजकीय दौरा केला.

मुख्यमंत्री एकनाथ शिंदे यांनी ३१ मंडळांना भेटी दिल्या, उपमुख्यमंत्री देवेंद्र फडणवीस यांनी सात मंडळांना भेट दिली आणि शिवसेना (उबाठा) आदित्य ठाकरे नऊ स्थळांवर पोहोचले. कार्यक्रम स्थळांवरील भाषणे हा सत्ताधाऱ्यांकडून निव्वळ प्रचार होता. “इंडियाच्या युतीचा मनोरा कोसळेल आणि २०२४ च्या लोकसभा निवडणुकीची दहीहंडी फक्त पंतप्रधान नरेंद्र मोदीच फोडतील,” असे मुख्यमंत्री शिंदे एका कार्यक्रमात म्हणाले.

श्रीकृष्ण जन्माष्टमी, जी संपूर्ण महाराष्ट्रात दहीहंडी म्हणून साजरी केली जाते, त्यामध्ये तरुणांना ‘गोविंदा’ म्हणतात, जे मानवी मनोरे रचतात आणि उंचावर बांधलेले मातीचे भांडे फोडतात. यंदा नवनवीन उच्चांक गाठत राजकीय दहीहंडीचे कार्यक्रम सत्ताधारी आणि विरोधी पक्षांनी मोठ्या प्रमाणावर आयोजित केले होते.

शिंदे आणि फडणवीस यांनी दहीहंडीच्या व्यासपीठाचा राजकीय वापर केला आणि भगवान कृष्णाशी संबंधित मंत्रोच्चारांव्यतिरिक्त प्रत्येक दहीहंडीच्या ठिकाणी हजारो तरुणांना एकत्र आणण्यासाठी ‘जय श्री राम’चा जयघोष केला. शिंदे यांनी अयोध्येत उभारल्या जाणाऱ्या राम मंदिराचा संदर्भही समोर आणला. भाजप आमदार राम कदम यांच्या घाटकोपर येथील दहीहंडीच्या भेटीदरम्यान त्यांनी राम मंदिराच्या उद्घाटनानंतर पुढच्या वर्षी त्यांच्या तरुण गोविंदांना अयोध्येला नेण्याची सूचना केली. आपले सरकार आल्यापासून हिंदू सण मोठ्या प्रमाणावर साजरे केले जात असल्याचा दावाही शिंदे यांनी आपल्या भाषणात केला.

बोरिवली, मागाठाणे, घाटकोपर, टेंभी नाका आणि ठाणे येथील सात दहीहंडींनाही उपमुख्यमंत्री फडणवीस यांनी भेट दिली. तरुणांना ‘सनातन धर्म की जय’ सारख्या धार्मिक घोषणेने प्रेरित केले. “गोविंदांचे स्वागत करण्यासाठी, पाऊसही मोठ्या विश्रांतीनंतर परतला आहे आणि त्याचा राज्याला फायदा होईल,” असे ते म्हणाले.

विरोधी आघाडीकडून, दहीहंडीच्या कार्यक्रमात सत्ताधारी आघाडीशी टक्कर देण्याचा प्रयत्न शिवसेनेने (उबाठा) शिवसेना भवनात निष्ठा दहीहंडीचे आयोजन केले. आमदार आदित्य ठाकरे यांनी गिरगाव, भायखळा, वरळी, विलेपार्ले येथील नऊ दहीहंडी आणि खासदार राजन विचारे यांच्या ठाणे येथील निष्टा दहीहंडीला भेट दिली. आपल्या विधानसभा मतदारसंघातील वरळी येथील भाजपच्या प्रचाराला ‘परिवर्तन’ बद्दल उत्तर देताना आदित्य यांनी या मोहिमेला ‘बालिश’ असे संबोधून टीका केली की, भाजपनेच सत्तेत बदल होणार हे मान्य केले हे चांगले आहे.

राजकीय विधानांसाठी दहीहंडीच्या व्यासपीठाचा वापर करू इच्छित नसल्याचे जाहीर करूनही, आदित्य यांनी तेच केले, राज्य सरकारने राजकीय बॅनर आणि पोस्टरवर खर्च केलेल्या पैशावर टीका केली. ते म्हणाले, “महाराष्ट्रातील अनेक भाग दुष्काळी परिस्थितीचा सामना करत आहेत आणि आपण त्याबद्दल बोलले पाहिजे. अशा गढूळ राजकारणात न पडता लोकांच्या खऱ्या समस्यांबद्दल बोलूया.” आदित्य पुढे म्हणाले की भाजपने खूप पैसा खर्च केला आणि गैरमुद्द्यांवर सतत राजकारण केले तरी राज्यातील लोक सेनेच्या (उबाठा) सोबत होते. चीन सीमा विवादासह विविध आघाड्यांवर केंद्र सरकार कसे अपयशी ठरले आहे हे त्यांनी सांगितले.

“राज्य सरकारने नवीन उंची गाठण्यासाठी विकासकामांचा मनिरा रचला आहे,” असा दावा मुख्यमंत्री शिंदे यांनी त्यांच्या प्रसिद्ध टेंभी नाका दहीहंडीत बोलताना केला. रूपक आणखी ताणून ते पुढे म्हणाले; “पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांचा द्वेष करताना भारतात कित्येक युती आणि आघाड्या बनवल्या जातात, त्यांच्या अभद्र युतीचा मनोरा कोसळेल आणि २०२४ च्या लोकसभा निवडणुकीची दहीहंडी फक्त मोदीच फोडतील. काही परदेशी राष्ट्रांचे नेते पंतप्रधान मोदींना ‘द बॉस’ म्हणत असल्याचा दावा शिंदे यांनी केला.

मुख्यमंत्र्यांनीही हजारो गोविंदांच्या धाडसाचे कौतुक करून आणि त्यांच्यासाठी मदतीची घोषणा करून त्यांना आकर्षित करण्याचा प्रयत्न केला. “गोविंदांना शास्त्रोक्त प्रशिक्षण देण्यासाठी परदेशी प्रशिक्षकांची नियुक्ती केली जाईल जेणेकरून ते दहीहंडीच्यामध्ये जखमी होऊ नयेत,” असे ते म्हणाले. “यावर्षी, राज्य सरकारने आमदार प्रताप सरनाईक यांच्या पुढाकाराने प्रथमच प्रो गोविंदा स्पर्धेचे यशस्वी आयोजन केले आहे.” दहीहंडीसाठी आपण सरकारी सुट्टी जाहीर केली असून, खासगी कार्यालयांनाही पुढील वर्षी सुट्टी देण्यास सांगणार असल्याचे शिंदे यांनी सांगितले.

शिंदे यांनी टेंभी नाका व्यतिरिक्त कोपरी, उथळसर, खेवरा सर्कल, संकल्प चौक, किसननगर, बाळकुंभ नाका, वागळे इस्टेट, मुलुंड, ऐरोली, घाटकोपर, कुर्ला, अंधेरी, बोरिवली, कांदिवली, मीरा भाईंदर आणि भुलेश्वर रोड येथील दहीहंडीला भेट दिली. त्यांनी एकूण ३१ मंडळांना भेटी दिल्या.